Bài 1: Khái quát về sắp đặt sản phẩm điêu khắc | Mĩ Thuật 12 (Điêu Khắc) - Lớp 12 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 5)

Yêu cầu cần đạt

- Hiểu về thể loại sắp đặt sản phẩm điêu khắc.

- Biết được đặc điểm của sắp đặt sản phẩm điêu khắc.

- Lựa chọn đối tượng và phối hợp được các chất liệu, vật liệu sẵn có để thực hành, sáng tạo.

- Yêu thích, đánh giá được một số yếu tố và nguyên lí tạo hình trong thưởng thức thể loại sắp đặt sản phẩm điêu khắc.

KHÁM PHÁ

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc được hiểu là những sản phẩm điêu khắc được sắp xếp, sáng tạo trong một không gian theo chủ đề cụ thể. Sắp đặt sản phẩm điêu khắc thường chiếm toàn bộ không gian một căn phòng hoặc một không gian trưng bày mà người thưởng ngoạn có thể phải đi qua để tham gia hoàn toàn vào tác phẩm nghệ thuật.

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc thường có quy mô lớn và được tạo ra bằng nhiều loại chất liệu tạo hình và phương tiện theo các phong cách nghệ thuật, quan niệm thẩm mĩ, kĩ thuật thực hành,... khác nhau. Sắp đặt sản phẩm điêu khắc cho dù có cấu trúc, hình thức, quy mô nào cũng đều chứng minh rằng chúng là một phương tiện biểu đạt cho một mục đích nghệ thuật.

Rây-chơn Oai-rít (Rachel Whiteread), Kè (Embankment), 2005 - 2006, trưng bày tại Tate Modern ở London, Anh⁽¹⁾

Câu hỏi: Sắp đặt sản phẩm điêu khắc là gì?

(1) Nguồn: wikiart

(Trang 6)

Trong dòng chảy của lịch sử mĩ thuật, sắp đặt sản phẩm điêu khắc là một loại hình nghệ thuật mới ở phương Tây, xuất hiện vào khoảng thập niên 60 - 70 của thế kỉ 20. Đây là một thời kì thúc đẩy những dạng thức thực hành theo hướng tăng cường nhận thức về không gian, gắn với những hình thức trải nghiệm nghệ thuật, có sự chi phối của thời gian như nghệ thuật video hay nghệ thuật trình diễn. Điều này dẫn tới sự mở rộng, tăng cường đa dạng của nghệ thuật thị giác và gần gũi với cuộc sống,…

Nam Gun Pác (Nam June Paik), Càng nhiều càng tốt (The More the Better), 1988, tác phẩm nghệ thuật video⁽¹⁾

Lê Trần Hậu Anh, Rằm, 2007, tác phẩm nghệ thuật sắp đặt⁽²⁾

Câu hỏi: Nghệ thuật sắp đặt sản phẩm điêu khắc xuất hiện trong thời kì nào của lịch sử mĩ thuật?

(1) Nghệ thuật Đương đại và Hiện đại Quốc gia, Gwacheon, Hàn Quốc

(2) Nguồn: Hậu Anh

(Trang 7)

NHẬN BIẾT

Một số đặc điểm của sắp đặt sản phẩm điêu khắc

Hầu hết sắp đặt sản phẩm điêu khắc tập trung vào cách người xem trải nghiệm tác phẩm trên cơ sở định hướng chủ đề. Lúc này, người xem được xem là trung tâm của tác phẩm và có thể quan sát tác phẩm từ nhiều góc độ, trong đó có hai yếu tố quan trọng nhất là tác phẩm được thể hiện bằng chất liệu tạo hình và không gian ba chiều.

Mác-xen Đuy-sam (Marcel Duchamp), Sự chú ý (Cast Alive), 1967, chất liệu đồng⁽¹⁾

Tim No-bờn (Tim Noble) và Xu Uép-xtơ (Sue Webster), Sự khốn khổ của bản thân (Self Imposed Misery), 2010, chất liệu gỗ phế thải⁽²⁾

Câu lệnh thực hành: Hãy lên ý tưởng thể hiện về một chủ đề theo thể loại sắp đặt sản phẩm điêu khắc em yêu thích.

(1) Nguồn: ant.nelson-atkins.org

(2) Nguồn: designboom.com

(Trang 8)

- Không gian trong trưng bày sắp đặt sản phẩm điêu khắc

Không gian trưng bày sắp đặt sản phẩm điêu khắc cần đáp ứng được sự thưởng ngoạn và tham gia của người xem để được đánh giá đầy đủ.

Không gian sắp đặt sản phẩm có thể trong phòng trưng bày hay ngoài trời phù hợp với ý tưởng, thông điệp mà tác phẩm muốn gửi đến cho công chúng.

Tác phẩm sắp đặt điêu khắc trong triển lãm “Hùng Kiến” tại không gian phòng trưng bày, Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam, 2022⁽¹⁾

Triển lãm sắp đặt điêu khắc trong triển lãm “Nguyên Trâu 2” tại không gian ngoài trời, Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam, 2017⁽²⁾

Câu lệnh thực hành: Hãy phác thảo bằng bản vẽ thể hiện về một chủ đề theo thể loại sắp đặt sản phẩm điêu khắc em yêu thích.

(1), (2) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam

(Trang 9)

- Tính tương tác

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc thường được trưng bày tại nơi công cộng, triển lãm và các địa điểm, không gian lớn bởi tính quy mô và khả năng thưởng thức tác phẩm trọn vẹn của công chúng, khả năng tương tác của tác phẩm đối với người xem.

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc tác phẩm ba chiều nên người xem có thể thưởng thức từ các góc độ và có những trải nghiệm, khám phá khác nhau theo kinh nghiệm, trình độ, nhận thức, tâm lí,...

Gi-lét Ba-bi-ơ (Gilles Barbier), Người say rượu (L’ivrogne), 1999 - 2000, nhiều chất liệu⁽¹⁾

Ka-zư-nô-ri Ma-txư-mư-ra (Kazunori Matsumura), Tiếng nói của gió (The Voice of Winds), chất liệu gốm, sứ⁽²⁾

(1) Nguồn: macual.fr

(2) Nguồn: arch20.com

(Trang 10)

- Chất liệu tạo hình và hình thức thể hiện

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc chủ yếu dựa trên việc thực hiện bằng cách xử lí các chất liệu tạo hình để tạo nên tác phẩm nghệ thuật độc lập. Trong nhiều trường hợp, sắp đặt sản phẩm điêu khắc là sự tập hợp của một số tác phẩm điêu khắc đơn lẻ, cũng như có sự kết hợp giữa âm thanh, video trình chiếu và ánh sáng để làm tăng vẻ đẹp của tác phẩm.

Trong một số tác phẩm, hình thức thể hiện trong sắp đặt sản phẩm điêu khắc tạo cảm giác mạnh vào tâm lí người xem. Khi đó, người xem có thể chạm, nghe, cảm nhận tác phẩm nên chất liệu tạo hình trong tác phẩm khá đa dạng, phụ thuộc vào chủ đề và thông điệp của tác phẩm. Chất liệu tạo hình của sắp đặt sản phẩm điêu khắc thường là chất rắn, chiếm lĩnh những không gian được trưng bày.

Nê-lê A-de-vê-đô (Nele Azevedo), Người đàn ông tan chảy (Melting Man), 2009, chất liệu băng⁽¹⁾

Sái Quốc Cường (Cai Guo-Qiang), Lao vào (Head On), 2006, chất liệu xốp và len⁽²⁾

Câu hỏi: Mối quan hệ giữa chất liệu tạo hình với ý tưởng thể hiện của sắp đặt sản phẩm điêu khắc là gì?

(1) Nguồn: katarte.net

(2) Nguồn: remotedevice.net

(Trang 11)

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc thường hướng đến một chủ đề cụ thể và thông qua hình thức thể hiện để giúp người em trải nghiệm tác phẩm. Chủ đề trong sắp đặt sản phẩm điêu khắc cũng rất đa dạng như: thiên nhiên, con người, xã hội, văn hóa nhưng thường lồng ghép vào đó là sự kêu gọi, phản ánh về những vấn đề có tính thời đại như: bảo vệ môi trường, khoảng cách giàu - nghèo, bất bình đẳng giới, đô thị hóa nông thôn,… Qua đó, lựa chọn chất liệu tạo hình phù hợp để diễn tả nội dung, cũng như không gian sắp đặt để người xem có thể cảm nhận được ý nghĩa, vẻ đẹp của tác phẩm và thông điệp mà nghệ sĩ muốn truyền tải.

Da-ni-en Pốp-pơ (Daniel Popper), Cuộc sống “UMI”, chất liệu bê tông cốt sợi thủy tinh⁽¹⁾

Xa-ha Nét-tơ-ki-na (Sasha Nesterkina), Không tên (Untitled, Errors in Nature Series), đa chất liệu⁽²⁾

Câu hỏi: Sắp đặt sản phẩm điêu khắc thường hướng đến những chủ đề nào?

(1) Nguồn: macual.fr

(2) Nguồn: artmajeur.com

(Trang 12)

- Sơ đồ các bước cơ bản thực hiện phác thảo, tìm ý tưởng và thực hiện sắp đặt sản phẩm điêu khắc

Tìm ý tưởng sáng tạo sản phẩm

Lựa chọn chất liệu tạo hình, dụng cụ phù hợp với ý tưởng sáng tạo và tạo không gian sắp đặt sản phẩm

Sắp đặt sản phẩm điêu khắc đơn lẻ đã thực hiện theo ý tưởng sáng tạo

Tạo hình nhân vật/ đối tượng cần thể hiện phù hợp với không gian sắp đặt

Sử dụng các yếu tố hỗ trợ để làm rõ hơn về ý tưởng sáng tạo. Viết phần thuyết minh (nếu cần)

(Trang 13)

EM CÓ BIẾT

Gợi ý thực hiện sắp đặt sản phẩm điêu khắc chủ đề Đô thị

1. Tìm ý tưởng sáng tạo⁽¹⁾

2. Lựa chọn vật liệu, dụng cụ và tạo không gian phù hợp⁽²⁾

3. Tạo hình theo ý tưởng sáng tạo⁽³⁾

4. Sắp xếp thể hiện ý tưởng⁽⁴⁾

Câu lệnh thực hành: Lựa chọn chất liệu và thể hiện sản phẩm mĩ thuật theo thể loại sắp đặt sản phẩm điêu khắc với chủ đề yêu thích.

(1) Nguồn: Lê Huy

(2), (3), (4) Nguồn: Đặng Tiến

(Trang 14)

THẢO LUẬN

Trưng bày các sản phẩm mĩ thuật đã thực hiện và trao đổi theo các câu hỏi gợi ý sau:

- Ý tưởng thể hiện của sản phẩm là gì?

- Chất liệu tạo hình và hình thức thể hiện trong sản phẩm của bạn như thế nào?

- Thông điệp sản phẩm của bạn là gì?

Sản phẩm mĩ thuật của học sinh

Ngọc Diệp, Ngày đầu đến trường, sản phẩm mĩ thuật từ nhiều chất liệu⁽²⁾

Hiền Hòa, Trồng rừng, sản phẩm mĩ thuật từ nhiều chất liệu⁽³⁾

Hiền Hậu, Đá bóng, sản phẩm mĩ thuật từ nhiều chất liệu⁽¹⁾

VẬN DỤNG

Thực hiện sắp đặt sản phẩm điêu khắc định hướng về văn hóa, xã hội.

(1) Nguồn: Hiền Hậu

(2) Nguồn: Ngọc Diệp

(3) Nguồn: Đặng Duy Thông