(Trang 5)
| Yêu cầu cần đạt - Nhận biết được đặc điểm, vai trò của video clip trong đời sống xã hội. - Phác thảo được các phân cảnh cho một video clip trên giấy. - Thể hiện được ý tưởng chủ đề thông qua sản phẩm. - Yêu thích và có đánh giá của bản thân về sản phẩm video clip. |
KHÁM PHÁ
Video clip là gì?
Video clip là một sản phẩm kĩ thuật số có tính tồng bao gồm: hình ảnh tĩnh, hình ảnh động, văn bản, đồ hoạ, hoạt hình, âm thanh. Những chất liệu này kết hợp với nhau tạo thành một sản phẩm nghe – nhìn, thể hiện một nội dung, chủ đề, thông điệp phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ thuật, giải trí, truyền thông, văn hoá, xã hội, thương mại, du lịch....
Quay video clip bằng điện thoại có thiết bị hỗ trợ chống rung(1)
Video clip trong cuộc sống
Trong cuộc sống hiện nay, video clip xuất hiện rất nhiều, được chiếu tại các màn hình lớn ở những nơi công cộng, trang thông tin điện tử cho đến các mạng xã hội. Video clip cung cấp những hình ảnh hiện thực hoặc sáng tạo theo góc nhìn chủ quan của tác giả. Những thành tựu công nghệ số đã hỗ trợ, tối ưu hoá, giúp cho việc làm video clip trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn:
- Thực hiện/ sản xuất video clip trong vài phút trên thiết bị di động cầm tay và có thể chia sẻ đến người xem nhanh chóng, dễ dàng.
- Dễ dàng chỉnh sửa, lưu giữ, truyền tải, chia sẻ,... trên nền tảng số.
- Theo dõi và biết được số lượng người xem, tiếp nhận được những ý kiến phản hồi về sản phẩm video clip của mình.
- Phát video clip trực tiếp cho nhiều người xem cùng một lúc. Đây là cách kết nối nhanh và tiết kiệm nhất tới người xem với chi phí thấp.
Câu hỏi: Vì sao nói video clip là sản phẩm của thời đại công nghệ thông tin kĩ thuật số?
(1) Nguồn: Nguyễn Hữu Phần
(Trang 5)
NHẬN BIẾT
Những tên gọi, khái niệm về hình ảnh trong video clip
Cảnh: là cách gọi một chuỗi hình ảnh được bắt đầu và kết thúc trong một cú bấm máy.
Khuôn hình: hình ảnh khung cảnh, sự vật, nhân vật (đối tượng được phản ánh) nằm trong một khung hình chữ nhật (thường có tỉ lệ 16 × 9 hoặc 3 x 4).
Khuôn hình trên thiết bị quay bằng máy ảnh kĩ thuật số(1)
Bố cục hình ảnh: mỗi khuôn hình chứa đựng một hình ảnh được tổ chức, phân bố theo những quy tắc, bao gồm sự hợp lí về hình khối, đường nét, màu sắc, ánh sáng.... Bố cục hình cũng là cách làm rõ đối tượng, dễ dàng nhận biết những thông tin chính, phụ, giúp người xem dễ dàng theo dõi câu chuyện hoặc cảm nhận được thông điệp của tác giả.
Bố cục hình ảnh lấy tâm điểm là khuôn mặt diễn viên(2)
(1), (2) Nguồn: Nguyễn Hữu Phân
(Trang 7)
- Cỡ cảnh: là phạm vi, giới hạn của khuôn hình để thu được khung cảnh, nhân vật với độ rộng/ hẹp khác nhau. Trong quay phim, người ta thường phân thành 5 loại cỡ cảnh sau đây:
+ Viễn cảnh: là cỡ cảnh rất rộng, trong đó cảnh vật được coi là đối tượng chính, con người chỉ chiếm một phần trong cảnh.
+ Toàn cảnh: là cỡ cảnh rộng, trong đó khuôn hình có thể lấy từ đầu đến chân người. Trong cỡ cảnh này, nhân vật trở thành đối tượng chính trong khuôn hình và các động tác của nhân vật được miêu tả nhưng chưa chi tiết.
+ Trung cảnh: là cỡ cảnh nhỏ, trong đó khuôn hình lấy từ đầu đến nửa thân người hoặc đến đầu gối. Cỡ cảnh này cũng miêu tả rõ ràng, chi tiết những hành động của nhân vật như đi lại, nói năng, làm một việc gì đó....
+ Cận cảnh: là cỡ cảnh hẹp, trong đó khuôn hình lấy từ đầu đến khoảng nửa ngực người. Cỡ cảnh này miêu tả được sắc thái tình cảm, thái độ của nhân vật như: vui vẻ, buồn bã, tức giận, đau khổ....
+ Đặc tả: là cỡ cảnh nhằm tập trung diễn tả vào một chi tiết nào đó của sự vật, nhân vật,... thu hút sự chú ý từ người xem với chi tiết được nhấn mạnh như đôi mắt, bàn tay nắm chặt, cành lá, bông hoa, móng vuốt ở chân con thú,...
Hình minh hoạ các cỡ cảnh(1)
Nắm được tính chất, ưu thế của từng cỡ cảnh, lựa chọn đúng sẽ giúp người làm video clip thể hiện nội dung dễ dàng, rành mạch, cũng như giúp người xem thấy rõ không gian, các hành động, diễn biến tâm lí của nhân vật trong từng tình huống hay xuyên suốt cả câu chuyện. Cỡ cảnh còn giúp cho việc ghép nối các cành với nhau trong quá trình dựng phim ở giai đoạn hậu kì được thuận lợi, dễ dàng, tạo ra sự liên kết hợp lí, sinh động, giúp người xem không nhận ra việc nổi cảnh và luôn được thay đổi nhận thức thị giác, đỡ nhàm chán.
Câu hỏi: Việc hiểu được các khái niệm cơ bản về hình ảnh trong video clip giúp điều gì khi xem và thực hiện video clip?
(1) Nguồn: Mạnh Sơn
(Trang 8)
EM CÓ BIẾT
Nguyên tắc kết cấu các cảnh, đoạn cảnh trong video clip:
Các cành đơn lẻ kết nối với nhau sẽ tạo thành một câu cành. Các câu cành liên kết với nhau tạo ra đoạn cảnh và các đoạn cảnh sắp xếp theo một logic tạo thành video clip.
Sơ đồ kết nối như sau:
- Cảnh + cảnh + cảnh + ... = Câu cảnh
- Câu cảnh + câu cảnh + = Đoạn cảnh
- Đoạn cảnh + đoạn cảnh + = Video clip
Phương tiện thường dùng để thực hiện video clip
Việc sáng tác, sản xuất một video clip hiện nay có rất nhiều phương tiện sử dụng trong cả giai đoạn tiền ki, hậu ki. Sau khi có mục đích sử dụng, ý tưởng, nội dung để xây dựng kịch bản, chúng ta có thể dùng những thiết bị có tính năng quay phim như máy quay phim chuyên dụng, máy ảnh kĩ thuật số có tính năng quay phim, máy tính bảng, điện thoại thông minh,... để ghi được hình ảnh và âm thanh của các cảnh quay cho video clip. Sau đó, sử dụng các phần mềm trên máy tính, điện thoại thông minh để ghép nối hình ảnh, lồng ghép âm thanh,... tạo thành video clip với độ dài nhất định.
Sử dụng điện thoại thông minh để ghi hình cho video clip(1)
(1) Nguồn: Nguyễn Hữu Phân
(Trang 9)
Đề hỗ trợ quay video clip, có nhiều phương tiện đi kèm như thiết bị chiếu sáng, tắm phản quang, chân máy, thiết bị bay điều khiển từ xa dùng đề chụp ảnh và quay phim từ trên không, phông xanh, thiết bị chống rung.... giúp cho chất lượng hình ảnh, động tác máy, xử lí phông nền.... đạt được hiệu quả hơn.
Thiết bị hắt sáng khi quay video clip(1)
Quay video clip sử dụng kĩ thuật phông xanh(2)
Câu lệnh thực hành: Hãy tìm hiểu công dụng của phương tiện thực hiện video clip phù hợp với cá nhân/ nhóm.
Các bước cơ bản trong xây dựng kịch bản video clip
Tác giả của video clip có thể là cá nhân hoặc một nhóm người có chung niềm yêu thích với mĩ thuật đa phương tiện, mong muốn làm video clip để thể hiện khả năng sáng tạo và giao lưu cùng nhóm bạn, tập thể, cộng đồng.
Video clip không làm theo công thức, bản mẫu có sẵn mà là sản phầm mang tinh sáng tạo nên cần được tác giả/ nhóm tác giả bàn bạc để có được sự độc lập, mới lạ trong cách trình bày. Qua đó, thể hiện cá tính, cảm xúc thẩm mĩ của tác giả/ nhóm tác giả và tạo khả năng thu hút sự quan tâm từ người xem. Đề sáng tác, sản xuất video clip, cần tham khảo các bước thực hiện sau:
(1), (2) Nguồn: Mạnh Sơn
(Trang 10)
- Bước 1. Lựa chọn độ tuổi của khán giả để có thể chọn nội dung cho phù hợp
Để có thể tạo nên một video clip thành công, điều quan trọng là xác định được đối tượng người xem như độ tuổi và những đặc điểm sở thích, mối quan tâm của họ. Ví dụ khi làm video clip về cảnh đẹp quê hương với khán giả thanh, thiếu niên nên lựa chọn hình ảnh theo hướng miêu tả không gian trong lành, những trải nghiệm thú vị, những cảnh đẹp nên thơ,... hay những nội dung mang tính nhân văn, tươi mới. Với khán giả lớn tuổi, cần hướng đến những điều có tính bền vững, khơi gợi lại những giá trị truyền thống được xác lập từ kinh nghiệm trước đây của họ. Việc xác định, lựa chọn được độ tuổi, tâm lí, nhận thức, thói quen, sở thích.... của đối tượng sẽ giúp tác giả/ nhóm tác giả xây dựng nội dung phù hợp, thu hút sự chú ý của người xem.
- Bước 2. Lựa chọn nền tàng đăng tải để xác định hình thức thể hiện
Lựa chọn nền tảng đăng tải video clip rất quan trọng vì mỗi nền tảng sẽ có những đặc điểm liên quan đến thời lượng, tính chất của video clip. Ví dụ:
-
- Video clip đăng tải trên mạng xã hội sẽ có thời lượng khoảng dưới 2 phút, ngắn gọn và mang thông điệp ngay ở đầu video clip vì thói quen của người xem có tính chất "lướt web". Cấu trúc video clip thường đi thẳng đến thông điệp hay ý đồ của người thực hiện mà không qua tổ chức từng phần như các dạng video clíp khác. Video clip đăng tải trên nền tảng mạng xã hội nên có phụ đề vì người sử dụng có thể không bật âm thanh khi xem.
-
- Video clip đăng trên nền tảng chia sẻ video trực tuyến: có thể tuỳ vào tính chất, mục đích để xác định thời lượng phù hợp, nội dung có tính dàn trải hơn, thông điệp không nhất thiết phải nằm ở đầu video clip,...
Đăng tải video clip lên các nền tảng khác nhau(1)
(1) Nguồn: Thanh Việt
(Trang 11)
- Bước 3. Lựa chọn hình thức thể hiện
-
- Hình thức thể hiện trực tiếp: thể hiện các hình ảnh có tính trực quan theo một logic xác định. Vì dụ, để làm nổi bật cảnh đẹp quê hương có thể bắt đầu từ khung cảnh bình yên, thanh bình, lựa chọn những hình ảnh thể hiện theo trục: từ nhà ra ngõ, từ cảnh làng xóm (trung/ cận cảnh) đến khung cảnh thiên nhiên (viễn cảnh), từ cái chung (toàn cảnh) đến cụ thể (cận cảnh, đặc tả).... nhằm thay đổi nội dung nhưng liền mạch, tránh dàn trải, cũng như tạo được điểm nhấn cho video clip.
-
- Hình thức thể hiện gián tiếp: cách thể hiện này thông qua câu chuyện, tâm trạng, cảm xúc của một nhân vật về kỉ niệm trải nghiệm thực tế, hay khám phá vùng đất mới, qua đó lồng ghép để làm nổi bật những cảnh đẹp của một vùng quê. Với cách này, nội dung có thể thay đổi theo góc nhìn của nhân vật hay theo logic mà câu chuyện muốn truyền tải đến người xem. Tác giả video clip cần xác định thủ pháp diễn đạt phù hợp với mục tiêu, đối tượng. Lựa chọn được cách thể hiện phù hợp sẽ tạo được sự đồng cảm với người xem và những hiệu ứng của video clip sẽ mang lại sức hấp dẫn hiệu quả hơn.
Video clip sử dụng hình thức quay trực tiếp(1)
Hình ảnh trong video clip giới thiệu về đẹp thiên nhiên vùng đảo Trường Sa(2)
(1), (2) Nguồn: Mạnh Sơn
(Trang 12)
-
- Hình thức thể hiện bằng cảnh tĩnh: lựa chọn những bức ảnh phù hợp về chủ đề, đối tượng và sắp xếp theo kịch bản đã được xây dựng.
-
- Hình thức thể hiện bằng các cảnh động: lựa chọn phương tiện có chức năng quay phim đề ghi hình lại những cảnh phù hợp với chủ đề, đối tượng và kịch bản.
- Bước 4. Phác hoạ bối cảnh
Để có được bối cảnh phù hợp và chủ động đề dàn dựng khi quay video clip tại hiện trường, cá nhân/ nhóm thực hiện video clip cần phác hoạ bối cảnh dự kiến theo kịch bản.
1. Lựa chọn các phân cảnh để thể hiện ý tưởng(1)
2. Phác thảo nét thể hiện ý tưởng về cảnh quay(2)
(1), (2) Nguồn: Shutterstock
(Trang 13)
3. Vẽ màu và hoàn thiện bảng phân cảnh
Câu hỏi: Việc hiểu đúng về các bước cơ bàn trong xây dựng kịch bàn có ý nghĩa thế nào trong thực hiện video clip?
Câu lệnh thực hành: Lựa chọn một kịch bản văn học và phác thảo một vài phân cảnh trên giấy.
Gợi ý:
Thể hiện phác thảo cụ thể theo từng phân cảnh. Lưu ý đến kích thước thực tế và tỉ lệ giữa nhân vật và bối cảnh.
Trên cơ sở kịch bản văn học, xây dựng hình tượng nhân vật. Lưu ý mối quan hệ giữa tạo hình nhân vật với bối cảnh, thời gian, đặc điểm,... đề có sự phù hợp trong môi tương quan chung.
Chú thích về vật liệu, kích thước, kĩ thuật thực hiện đề bộ phận kĩ thuật thuận tiện trong dàn dựng.
(1) Nguồn: Shutterstock
(Trang 14)
EM CÓ BIẾT
Một số kĩ thuật ghi hình
Khi thực hiện các cảnh quay, thiết bị ghi hình có thể đặt cố định (máy tĩnh) cũng như sử dụng những động tác di chuyển máy (máy động), kết hợp với các hình thức chiếu sáng để tạo ra những cảnh quay sinh động, rõ ràng, có thầm mĩ.... đáp ứng tâm lí nhận thức của người xem.
Kĩ thuật chuyển động máy: có nhiều cách chuyển động máy như người cầm thiết bị ghi hình di chuyển bằng chân, chuyển động bằng xe bánh hơi hoặc xe đầy trên đường ray, chuyển động bằng cần trục,...
Kĩ thuật chuyển động máy khi quay phim bằng máy ảnh có hỗ trợ thiết bị chống rung(1)
Kĩ thuật lia máy: máy ở trục cố định, chuyển sang các hướng như lia ngang sang trái – phải, lia theo mắt nhìn hoặc theo chuyển động của nhân vật, lia từ dưới lên trên hay từ trên xuống dưới,...
Kĩ thuật lia máy sử dụng khi quay phim bằng điện thoại(2)
Kĩ thuật chiếu sáng: khi quay ngoài trời, ta thường sử dụng ánh sáng tự nhiên, có nguồn sáng chính là ánh mặt trời. Khi quay trong nhà, trong trường quay, người ta dùng đèn chiếu sáng vào bối cảnh, nhân vật.
Cách sử dụng đèn và hình ảnh nhân vật được chiếu sáng bằng đèn trong một cảnh quay(3)
Câu lệnh thực hành: Xây dựng ý tưởng và kịch bản phân cảnh thực hiện video clip về một chủ đề yêu thích. Xác định hình thức thể hiện phù hợp với khả năng và phương tiện của mỗi cá nhân/ nhóm.
(1) Nguồn: Nguyễn Hữu Phần
(2) Nguồn: Shutterstock
(3) Nguồn: Mạnh Sơn
(Trang 15)
THẢO LUẬN
Trao đổi về kịch bản phân cành, hình thức thể hiện của video clip đã thực hiện theo những nội dung gợi ý sau:
- Đối tượng xem video clip của em là ai và ý tưởng thực hiện có phù hợp không?
- Độ dài dự kiến của video clip và kịch bản có phù hợp không?
- Trong các phân cảnh, cỡ cảnh hay góc máy có được thể hiện hiệu quả và có đóng góp cho nội dung cần thực hiện không?
- Dữ liệu hình ảnh, âm thanh cho việc thực hiện video clip sẽ được lưu trữ như thế nào?
- Lên kế hoạch phân công thực hiện công việc, tiến độ thời gian giữa các thành viên trong nhóm.
VẬN DỤNG
Lựa chọn và xây dựng kế hoạch thực hiện video clip về một trong những chủ đề: phòng chống dịch bệnh, lên án nạn bạo lực học đường, tệ nạn xã hội.... theo cách phù hợp với khả năng, phương tiện thực hiện.
Gợi ý:
- Video clip này dành cho đối tượng nào?
- Xây dựng ý tưởng với cách nhìn nhận và cách phản ánh riêng của cá nhân/ nhóm làm video clip.
- Xây dựng kịch bản đáp ứng được ý tưởng, mục tiêu đã đặt ra.
- Cá nhân/ nhóm sắp xếp các hình ảnh (tĩnh, động) đã chuẩn bị theo trình tự nào đó đề thể hiện được đúng kịch bản, mục đích, đối tượng cần phổ biến.
- Hoàn thành và giới thiệu video clip của cá nhân/ nhóm.
- Tiếp nhận những ý kiến đóng góp của các bạn, nhóm bạn trong lớp để hoàn thiện (nếu phù hợp).
Một buổi giới thiệu về làm video clip trong nhà trường(1)
(1) Nguồn: Nguyễn Hữu Phần
Các Bài Học Khác
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn