Nội Dung Chính
Trang 5
SAU BÀI HỌC NÀY EM SẼ:
• Biết sử dụng các mẫu định dạng và mẫu văn bản có sẵn để định dạng văn bản chuyên nghiệp, đẹp mắt.
• Vận dụng các công cụ đã học để lên ý tưởng và lập dàn ý cho Cẩm nang du lịch của nhóm.
| Khởi động Trong Chuyên đề học tập Tin học 10 - Định hướng Tin học ứng dụng, chúng ta sẽ cùng khám phá và sử dụng các công cụ của Tin học văn phòng để thực hiện Dự án quảng bá dịch vụ du lịch, giới thiệu vẻ đẹp quê hương, đất nước, con người Việt Nam. Mỗi nhóm học sinh sẽ đóng vai một công ty du lịch, lựa chọn địa danh mà các em yêu thích để giới thiệu trong Dự án. Sản phẩm của Dự án được thực hiện qua ba giai đoạn: Hình 1.1. Mẫu dàn ý Cẩm nang du lịch |
1. PHONG CÁCH TRÌNH BÀY VĂN BẢN VÀ MẪU ĐỊNH DẠNG
Việc định dạng văn bản (lựa chọn phông chữ, màu chữ, cỡ chữ, căn lề, khoảng cách giữa các dòng và đoạn văn bản,...) phụ thuộc vào sở thích, thẩm mĩ của mỗi người giống như phong cách thời trang cá nhân hay trang trí nhà cửa. Để có một văn bản có bố cục hợp lí, cân đối, đẹp mắt ta cần chọn "phong cách" trình bày văn bản sao cho khoa học, nhất quán, phù hợp với nội dung văn bản và đối tượng bạn đọc.
Trang 6
Để đáp ứng yêu cầu khoa học, nhất quán, mọi cấu phần giống nhau của một văn bản cần có định dạng tương đồng để có thể dễ dàng nhận dạng, theo dõi và quản lí, ví dụ:
– Tiêu đề chính (Title): tên của văn bản, thường được định dạng nổi bật nhất.
– Tiêu đề phụ (Sub-title): thường sử dụng để giải thích, bổ sung thêm thông tin cho tiêu đề chính. Tiêu đề phụ cũng cần được định dạng khác biệt so với tiêu đề chính và các phần còn lại trong văn bản.
– Mục chính (Heading 1), Tiểu mục (Heading 2), Tiểu mục con (Heading 3),.... mỗi văn bản có thể gồm nhiều mục. Mỗi mục chính có thể chứa các tiểu mục. Mỗi tiểu mục có thể chứa các tiểu mục con. Mỗi phân cấp mục này nên có định dạng khác với các phần nội dung còn lại (Normal) trong văn bản và thống nhất trong toàn văn bản đề dễ phân biệt từng cấp độ.
Tuỳ thuộc vào thể loại, nội dung và đối tượng bạn đọc mà văn bản cần có cấu trúc và định dạng khác nhau.
Phần mềm soạn thảo văn bản cung cấp cho người sử dụng một số mẫu định dạng đoạn văn bản (Styles) để thực hiện các định dạng trên một cách dễ dàng. Các mẫu đó bao gồm kiểu chữ, phông chữ, cỡ chữ, màu sắc, khoảng cách dẫn dòng, cách căn lề và một số định dạng khác.
Ta có thể áp dụng các mẫu định dạng này cho văn bản, tuỳ chỉnh chúng theo ý thích, hoặc tạo mới các mẫu định dạng cho riêng mình.
Hình 1.2. Các mẫu định dạng có sẵn
Mẫu định dạng có tên là Normal, gợi ý áp dụng cho nội dung chính của văn bản
Mẫu định dạng có tên là Heading 1, gợi ý áp dụng cho các mục chính
Mẫu định dạng có tên là Title, gợi ý áp dụng cho tiêu đề chính
Chi tiết mẫu định dạng được mô tả trong hộp thoại Modify Style:
Hình 1.3. Hộp thoại Modify Style
Tên mẫu định dạng
Các định dạng của mẫu
Trang 7
| Hoạt động 1 Mẫu định dạng trong Hình 1.3 có tên là gì? Hãy mô tả một số định dạng của mẫu đó: phông chữ, cỡ chữ, kiểu chữ, màu chữ, kiểu căn lề, khoảng cách dẫn dòng. |
| • Một văn bản có thể có nhiều cách định dạng khác nhau, tuỳ thuộc vào sở thích, thẩm mĩ của mỗi người. Để có được một văn bản mang tính chuyên nghiệp, cần đảm bảo tính khoa học, nhất quán trong định dạng. • Mẫu định dạng là tập hợp các định dạng được thiết kế sẵn cho phép sử dụng trực tiếp hoặc tuỳ chỉnh hay làm cơ sở để tạo mẫu định dạng mới cho riêng người sử dụng. |
Câu hỏi
1. Chỉ ra tiêu đề chính, tiêu đề phụ, các mục, tiểu mục trong văn bản tại Hình 1.1.
2. Chỉ ra các mẫu định dạng sẵn có trên Hình 1.2 có thể áp dụng cho tiêu đề chính, tiêu đề phụ, các mục chính và tiểu mục của văn bản tại Hình 1.1.
2. QUẢN LÍ CÁC MỤC, TIỂU MỤC BẰNG NGĂN ĐIỀU HƯỚNG
Khi các mục chính, tiểu mục của văn bản được định dạng bằng mẫu định dạng Heading 1, Heading 2,... ta có thể quản lí chúng trong mục Headings của ngăn điều hướng (Navigation Pane) (Hình 1.4).
Hình 1.4. Ngăn đều hướng của văn bản
| Hoạt động 2 Hình 1.4 là nội dung trong ngăn điều hướng của một văn bản về thực đơn. Hãy quan sát và cho biết: a) Đâu là các mục chính được áp dụng mẫu định dạng Heading 1. b) Đâu là các tiểu mục được áp dụng mẫu định dạng Heading 2. c) Đâu là các tiểu mục con được áp dụng mẫu định dạng Heading 3. |
| Khi áp dụng mẫu định dạng cho các mục chính, tiểu mục trong văn bản, ta có thể quản lí chúng dễ dàng bằng ngăn điều hướng. |
Trang 8
Câu hỏi
Làm thế nào để thêm vào danh sách món ăn trong thực đơn ở Hình 1.4 một món canh, ví dụ “Canh cua nấu rau"?
THỰC HÀNH
(Phần hướng dẫn lí thuyết và thực hành trong sách sử dụng bộ ứng dụng văn phòng Microsoft của bộ Office 365 năm 2021 để minh hoạ).
Sản phẩm đầu ra của chuyên đề này là một cuốn Cẩm nang du lịch nhằm giới thiệu, quảng bá về một địa danh du lịch mà nhóm em yêu thích và lựa chọn để giới thiệu đến khách hàng tại Hội chợ du lịch Ba miền.
Về nội dung: Để cung cấp đầy đủ thông tin tới khách hàng, Cẩm nang du lịch cần có những thông tin như vị trí địa lí, địa hình, thời tiết, phong cảnh, văn hoa, con người, ẩm thực,.... của địa danh đó.
Về hình thức: Để thu hút khách hàng, cần định dạng, trình bày Cẩm nang du lịch đẹp mắt và hấp dẫn với các thông tin không chỉ ở dạng văn bản mà còn có các hình ảnh
minh hoạ phù hợp.
Vận dụng các công cụ của phần mềm soạn thảo văn bản, nhóm em sẽ từng bước hoàn thiện sản phẩm này qua các tiết thực hành.
Lưu ý, khi thực hiện Dự án, nên có một bộ tiêu chí chung để đánh giá kết quả. Vì vậy, trước khi bắt đầu, hãy cùng thảo luận để xác định một bộ tiêu chí đánh giá sản phẩm đầu ra của chuyên đề này như gợi ý trong Bảng 1.1 dưới đây.
| Tiêu chí đánh giá | Mức đánh giá | |||
| Giỏi | Khá | Trung bình | Chưa đạt | |
| Nội dung sản phẩm | Giới thiệu được đầy đủ 7 thông tin như trong yêu cầu về nội dung của sản phẩm đầu ra | Giới thiệu được từ 5 - 6 thông tin trong yêu cầu về nội dung của sản phẩm đầu ra | Chỉ giới thiệu được dưới 3 - 4 thông tin trong yêu cầu về nội dung của sản phẩm đầu ra | Chỉ giới thiệu được 1- 2 thông tin trong yêu cầu về nội dung của sản phẩm đầu ra |
| Hình thức trình bày sản phẩm | Trình bày khoa học, có định dạng nhất quán, không có lỗi chính tả, có các hình ảnh minh hoạ phù hợp và bố cục hợp lí | Có định dạng nhất quán, có hình ảnh minh hoạ phù hợp, bố cục hợp lí, không có lỗi chính tả | Chỉ có thông tin dạng văn bản, định dạng phù hợp, ít lỗi chính tả (dưới 5 lỗi) | Sơ sài, trình bày không đẹp, còn nhiều lỗi chính tả (trên 5 lỗi) |
| Tính sáng tạo của sản phẩm | Có những yếu tố sáng tạo, mới mẻ, đột phá trong cả nội dung lẫn hình thức | Có yếu tố sáng tạo, mới mẻ, độc đáo trong nội dung hoặc hình thức | Có tính sáng tạo nhưng không cao | Không có tính sáng tạo |
| Tính chuyên nghiệp của sản phẩm | Đạt mức độ hoàn thiện cao, thể hiện sự công phu, tỉ mỉ trong quá trình thực hiện | Đạt mức độ hoàn thiện khá, có thể hiện sự chăm chỉ trong quá trình thực hiện | Đạt mức độ hoàn thiện trung bình, không thể hiện được sự chăm chỉ trong quá trình thực hiện | Kém hoàn thiện, thể hiện sự cẩu thả trong quá trình thực hiện |
Bảng 1.1. Mẫu đánh giá sản phẩm Cẩm nang du lịch
Trang 9
Nhiệm vụ chung: Lập nhóm, lựa chọn dự án và lập dàn ý cho Cẩm nang du lịch, đáp ứng các yêu cầu về nội dung của sản phầm đầu ra của chuyên đề.
Nhiệm vụ 1: Lập nhóm và lựa chọn Dự án.
Hướng dẫn:
Bước 1: Chia lớp thành các nhóm Dự án. Mỗi nhóm có thể gồm 5 - 7 học sinh.
Bước 2: Các nhóm thảo luận, chọn ra một địa danh mà các em yêu thích nhất đề giới thiệu trong Dự án này.
Bước 3: Lên ý tưởng và lập kế hoạch cho việc thực hiện Dự án.
Nhiệm vụ 2: Soạn thảo dàn ý cho Cẩm nang du lịch của nhóm.
Hướng dẫn:
Bước 1: Tạo mới và lưu tệp.
Tạo mới và lưu văn bản với tên Camnangdulich. <Tên nhóm>. <Ngày tạo>.docx.
Bước 2: Đặt tiêu đề chính, tiêu đề phụ cho văn bản.
- Tiêu đề chính: Tên địa điểm du lịch nhóm lựa chọn đề giới thiệu, ví dụ “Mù Cang Chải".
- Tiêu đề phụ: Chọn một câu ngắn gọn, hấp dẫn đề giới thiệu về địa điểm đó, ví dụ “Niềm tự hào nơi địa đầu Tổ quốc", hoặc giới thiệu về mục đích của văn bản, ví dụ "Cẩm nang du lịch".
Bước 3: Lập dàn ý cho Cẩm nang du lịch.
Dựa vào các yêu cầu về nội dung của Cẩm nang du lịch như đã mô tả trên, thảo luận nhóm đề xác định các mục chính và các tiều mục của Cẩm nang du lịch để lập được dàn ý đầy đủ. Tiếp theo, soạn thảo văn bản dàn ý sao cho mỗi mục, tiểu mục là một đoạn văn riêng biệt.
Phần mềm Sơ đồ tư duy có thể giúp cho việc lập dàn ý của em trở nên dễ dàng hơn!
Với mỗi tiểu mục, chèn vào các đoạn văn nhằm giải thích hoặc mô tả dự kiến nội dung của tiểu mục đó, kèm theo phân công người thực hiện.
Tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ sau đề định dạng cho dàn ý vừa lập.
Nhiệm vụ 3: Lựa chọn phong cách văn bản và xác định các thành phần của văn bản.
Hướng dẫn:
Thảo luận nhóm, xác định phong cách định dạng văn bản của nhóm:
Dàn ý Cẩm nang du lịch của nhóm emcó cấu trúc như thế nào? Đâu là tiêu đề chính, tiêu đề phụ, các mục, tiều mục và phần nội dung văn bản? Chỉ rõ như trên Hình 1.5.
Hình 1.5. Phân tích cấu trúc của văn bản
Mục chính (Heading 1)
Tiêu đề chính (Title)
Tiêu đề phụ (Subtitle)
Nội dung văn bản (Normal)
Tiểu mục (Heading 2)
Trang 10
Nhiệm vụ 4: Định dạng dàn ý bằng công cụ Styles.
Hướng dẫn: Để phần mềm soạn thảo văn bản phân biệt được các thành phần cấu trúc trong dàn ý như Hình 1.5, cần lựa chọn mẫu định dạng cho tiêu đề chính, tiêu đề phụ, mục chính, tiểu mục và nội dung văn bản lần lượt là Title, Subtitle, Heading 1, Heading 2 và Normal. Các mẫu định dạng này đều đã được thiết kế sẵn, đặt trong danh sách Styles trên dải lệnh Home. Tuy nhiên, không phải mẫu nào cũng có định dạng đúng như ta mong muốn, chẳng hạn phông chữ không hỗ trợ hiển thị tiếng Việt có dấu. Ta có thể chỉnh sửa lại chúng như sau:
Bước 1: Nhảy nút phải chuột vào mẫu cần chỉnh sửa, chọn Modify... (Hình 1.6).
Hình 1.6. Lệnh Modify
Bước 2: Hộp thoại Modify Style hiện ra như Hình 1.3. Chỉnh sửa tuỳ ý các định dạng trong phần Formatting. Ví dụ: Đổi phông chữ thành Times New Roman, tăng hoặc giảm cỡ chữ,...
Bước 3: Nháy chuột chọn OK để lưu các thay đổi.
Áp dụng ba bước trên để chỉnh sửa lần lượt các mẫu định dạng sẽ dùng trong văn bản của nhóm: Title, Subtitle, Heading 1, Heading 2 và Normal.
Sau khi chỉnh sửa các mẫu định dạng trên, hãy áp dụng chúng cho các thành phần của dàn ý. Cách thực hiện như sau:
Bước 1: Chọn đoạn văn bản cần áp dụng mẫu định dạng.
Bước 2: Nháy chuột chọn mẫu định dạng phù hợp.
Hãy nhớ lưu lại bài làm của em.
LUYỆN TẬP
Mở ngăn điều hướng Navigation Pane bằng cách nhấn tổ hợp phím Ctrl + F. Khi ngăn điều hưởng hiện ra ở bên trái màn hình soạn thảo như trên Hình 1.4, nháy chuột chọn Headings.
Quan sát cấu trúc của Cẩm nang du lịch hiển thị trong ngăn điều hướng. Thảo luận để bổ sung, chỉnh sửa và hoàn thiện dàn ý Cảm nang du lịch của nhóm em. Nháy chuột vào từng đoạn văn trong ngăn điều hướng, theo dõi sự thay đổi vị trí của con trỏ soạn thảo.
VẬN DỤNG
Sau khi định dạng dàn ý bằng công cụ Styles, em có thể áp dụng các mẫu văn bản có sẵn bằng công cụ Themes trên dải lệnh Design đề văn bản thêm đẹp mắt và chuyên nghiệp.
Hãy khám phá cách sử dụng công cụ Themes để áp dụng một mẫu văn bản yêu thích cho sản phẩm của nhóm.
Các Bài Học Khác
Chuyên đề học tập Tin học 10 - Chuyên Đề 1 - Bài 2: Trình Bày Văn Bản Với Định Dạng Ảnh Nâng Cao - Trang bị kỹ năng tích hợp và điều chỉnh hình ảnh chuyên nghiệp trong văn bản, nâng cao hiệu quả trình bày.
Xem thêm ⟶
Chuyên đề học tập Tin học 10 - Chuyên Đề 1 - Bài 3: Trình Bày Văn Bản Với Hình Khối Và Hộp Văn Bản - Tập trung vào việc sử dụng các công cụ hình khối, hộp văn bản để bố cục và làm nổi bật thông tin trong tài liệu.
Xem thêm ⟶
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn